(Te veel?) Drukopbouw koelsysteem

[Bozzma]

Cooling basics:

In rust is de druk neutraal (bij 20 graden). De temperatuur gaat echter de lucht in en kan behoorlijk oplopen. een vloeistof zet behoorlijk uit als het warm wordt en de lucht in het expansivaatje zal het volumeverschil opnemen. De hoeveelheid lucht in het vaatje blijft gelijk maar het volume neemt af. Daardoor zal de druk toenemen. Het is dus normaal dat het koelsysteem onder druk staat.

Dat heeft een extra (potentieel ook zeer gevaarlijk) voordeel.

Als we de bergen intrekken en we gaan koffie maken zien we dat het water soms al zal koken bij 60 graden celcius. Dat komt door de afgenomen luchtdruk. In ons koelsysteen hebben we een hogere druk en zal de koelvloeistof pas koken boven de 120 graden. De koelvloeistof heeft op deze manier wat meer speelruimte gekregen.

Waarom potentieel gevaarlijk ?

Als we het koelsysteem verwarmen tot 120 graden is er dus nog weinig aan de hand. Wellicht ontsnapt er wel wat stoom aan het koelsysteem en dat doet mensen meestal besluiten de dop van het koelsysteem los te halen. Daardoor daalt het kookpunt van de koelvloeistof ! Er zullen nu op diverse plekken in het koelsysteem faseveranderingen optreden wat net zoveel betekend als dat water overgaat in stoom. De koelvloeistof wordt nu onder grote kracht de uitgang uitgeperst: langs de zojuist losgedraaide dop. Hierdoor gebeuren steeds weer ongelukken. Is de motor bloedheet, doe dan niets en laat ze rustig afkoelen.

De radiatordop (of die van het reservoir) is voorzien van een ventiel. Boven een bepaalde druk zal zij water door gaan laten.

Lekke koppakking:

De cilinderwanden van de motor worden gekoeld met vloeistof. De cilinderkop ook. Dus net als de open verbinding van cilinder naar cilinderkop staan ook de waterkanalen van de cilinderkop en motor met elkaar in verbinding, afgedicht met de cilinderkoppakking. Bij zeer hevige motor(over)belasting zullen de gassen van de cilinder de koppakking kunnen wegpersen. Dat kan ook door veroudering. Het komt tegenwoordig gelukkig minder voor door beter geworden materialen, ontwerpen en sterker staal met meer rek voor de kopbouten.

Een lekke koppakking kan dus betekenen dat de koelvloeistof kanalen in verbinding staan met de oliekanalen of met de verbrandingsruimte.

De gevolgen zijn daarvan: Olie in de koelvloeistof (grijze smurrie), koelvloeistof in de olie (grijze smurrie, maar kan ook komen door korte stukjes !) Afgenomen compressie, water in de cilinderkamer (roest !).

De drukken tijdens een verbranding zijn erg hoog. Je mag er dus vanuit gaan dat je gasbelletjes zult zien bij stationair draaien als de koppakking al aardig lek is. Maar soms zie je die niet maar heb je wel problemen. De koelvloeistof kan ook de andere kant op werken. Doordat het koelsysteem onder druk staat zal de koelvloeistof zichzelf de cilinder in kunnen persen als de motor uitgezet wordt. Bij ernstige gevallen is dit gevaarlijk voor de drijfstangen en zuigers. (liquid-lock) Ook als de motor een inlaatslag maakt zal koelvloeistof aangetrokken kunnen worden. Vandaar dat je witte rook zal waarnemen bij een lekke koppakking.

Soms zijn de symptonen vaag. Je kan dan met een speciaal houdertje met een speciale vloeistof het CO aantonen in de koelvloeistof. Een revisie bedrijf heeft meestal wel zo'n setje liggen, een garagebedrijf ook.

Hoewel ik de "redblocks" zeer solide vind heb ik gemerkt dat lekke koppakkingen toch vaak voorkomen. De reparatie is niet al te moeilijk en het loont om een nieuwe koppakking te monteren met nieuwe kopbouten, een gevlakte en op lek geteste cilinderkop, afgestelde kleppen en nieuwe distributieriem.

Het is bij elkaar een hele klus en het kost best veel geld. Maar het is veilig om te zeggen dat de cilinderkoppakking er dan weer heel veel km's tegen kan (minstens 100.000 tot 150.000). Er zijn Volvo's die rustig de 4-5 ton halen met dezelfde koppakking. Veel van de koppakking problemen zijn te hereiden op een probleem met het koelsysteem (versleten radiator, lekken in systeem, geknapte V-riem, onvolvoende warmrijden, of andere vormen van (te) warmlopen/overhitten.

De motor kan overigens ook overhit raken door een lekke koppakking. Er zullen gasbellen in het koelsysteem komen waardoor de hitte niet meer met de vloeistof kan worden uitgewisseld. De motor wordt dan plaatselijk zeer heet. Dit kan leiden tot kromtrekken en scheuren van de cilinderkop.

Het is dus zaak om de auto op korte termijn aan te bieden voor reparatie om meer schade te voorkomen. Bovendien is het verstandig om de reparateur te melden dat de motor overhit is geraakt, als dit het probleem is geweest. De reparateur kan eventuele problemen in het koelsysteem dan ook repareren.